Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) κήρυξε και επίσημα «νεκρό» τον Εnvisat, τον μεγαλύτερο επιστημονικό δορυφόρο παρατήρησης της Γης, o οποίος στις 8 Απριλίου σταμάτησε ξαφνικά να επικοινωνεί με τους χειριστές του στο έδαφος.

Οι προσπάθειες να αποκατασταθεί η επαφή με τον γιγάντιο δορυφόρο απέτυχαν τελικά και έτσι δεν απέμενε παρά η αποδοχή από πλευράς των επιστημόνων ότι το έργο του τερματίσθηκε.

Ο δορυφόρος, που είχε μέγεθος σχολικού λεωφορείου και, μεταξύ άλλων, τραβούσε θεαματικές και υψηλής ανάλυσης φωτογραφίες του πλανήτη μας από το διάστημα, είχε πρόσφατα γιορτάσει τα δέκατα γενέθλιά του σε τροχιά και δεν έδειχνε ότι αντιμετωπίζει κάποια προβλήματα.
Αρχικά, ο κόστους 2,2 δισ. ευρώ δορυφόρος σχεδιάστηκε για να λειτουργήσει πέντε χρόνια, αλλά η αποστολή του, ξεκίνησε το 2001 και ξεπέρασε τελικά τη δεκαετία.

Ο δορυφόρος με τα δέκα επιστημονικά όργανά του, όλα αυτά τα χρόνια, μετέδιδε πολύτιμες πληροφορίες για τους ωκεανούς, την επιφάνεια του πλανήτη, τους πάγους και τη γήινη ατμόσφαιρα, τροφοδοτώντας με στοιχεία περίπου 2.500 επιστημονικές έρευνες.
Μεταξύ άλλων, ο Envisat έχει καταγράψει τη σταδιακή υποχώρηση των αρκτικών πάγων, την άνοδο της θερμοκρασίας και της στάθμης των ωκεανών, την αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε διάφορα μέρη του κόσμου, τις γεωλογικές επιπτώσεις των σεισμών και των εκρήξεων ηφαιστείων, την παρακολούθηση των φυσικών καταστροφών και των πετρελαιοκηλίδων κ.α.

Πολλές είναι οι πιθανές αιτίες για την «εξαφάνιση» του δορυφόρου. Σύμφωνα με την ESA, είναι πιθανό ότι μία ενεργειακή βλάβη μπορεί να έχει μπλοκάρει τα συστήματα τηλεμετρίας και τηλεχειρισμού του, γεγονός που καθιστά αδύνατη την επικοινωνία του με την Γή, ή εναλλακτικά κάποιο βραχυκύκλωμα ίσως να έθεσε το δορυφόρο αυτομάτως σε κατάσταση «ασφαλούς λειτουργίας» για λόγους αυτοπροστασίας, ενώ μία δεύτερη παράλληλη δυσλειτουργία μπορεί να τον κατέστησε ανίκανο να δέχεται εντολές από τους σταθμούς εδάφους.

Εικόνες του δορυφόρου που ελήφθησαν τόσο από επίγεια ραντάρ, όσο και από ένα άλλο γαλλικό δορυφόρο γεωεπισκόπησης, τον Pleiades, δείχνουν ότι το μεγάλο -σαν ιστίο- πάνελ συλλογής ηλιακής ενέργειας βρίσκεται στη σωστή θέση.

Ο Envisat έχει μήκος περίπου εννέα και πλάτος πέντε μέτρα, ενώ ζυγίζει γύρω στα 8.000 κιλά. Οι ειδικοί φοβούνται ότι για τα επόμενα 150 χρόνια ο εκτός λειτουργίας ογκώδης δορυφόρος θα αποτελεί ένα επικίνδυνο διαστημικό «σκουπίδι» για τη Γη.

Οι τεχνικοί της ESA, παρά το επίσημο τέλος της αποστολής, θα συνεχίσουν πάντως για ένα ακόμα δίμηνο τις προσπάθειές τους για αποκατάσταση της επαφή με τον σιωπηλό δορυφόρο. Η εκτόξευση του πρώτου από τη νέα γενιά δορυφόρων γεωεπισκόπησης GMES Sentinel, που θα διαδεχτεί τον Envisat, προγραμματίζεται για το 2013.