Ηταν σαν σήμερα πριν από 20 ακριβώς χρόνια, 24 Σεπτεμβρίου του 1991, που κυκλοφορούσε το «Nevermind» των Nirvana. Εκτοτε, τίποτε δεν έμοιαζε ίδιο στη μουσική. Και ήταν ένα τραγούδι μέσα από το άλμπουμ, το περίφημο «Smells Like Teen Spirit», που... κατεδάφιζε τα όρια μεταξύ του mainstream και του underground.



Ενα μόνο τραγούδι στάθηκε ικανό να ισοπεδώσει διαχωρισμούς και κατηγοριοποιήσεις. Μέχρι και στη χώρα μας κατάφερε το ακατόρθωτο, να εκπορθήσει τα κάστρα των ελληνάδικων, που εκείνη την εποχή μετατρέπονταν σε μάστιγα της νυχτερινής διασκέδασης. Ελληνικά τραγούδια της συμφοράς και ανάμεσά τους ένα κομμάτι-δυναμίτης να βάζει μπουρλότο στα θεμέλια των κλαμπ.


Πριν και μετά το «Smells Like Teen Spirit» λοιπόν. Στην Αμερική, πριν από την κυκλοφορία του κομματιού, τα κολεγιακά ραδιόφωνα ήταν ελάχιστα. Μετά ξεφύτρωναν κατά εκατοντάδες. Το αμερικανικό περιοδικό «Rolling Stone» έγραφε τότε πως το τραγούδι «είναι ένας ύμνος υπέρ (ή μήπως εναντίον;) της γενιάς "Why Ask Why"». Οι «New York Times» θεωρούσαν πως το «Smells Like Teen Spirit» θα μπορούσε να είναι για την εποχή κάτι σαν το «Anarchy in the UK» των Sex Pistols στα '70s, αν δεν υπήρχε αυτή η πικρή ειρωνεία στον τίτλο του. «Οπως και οι ίδιοι οι Nirvana γνωρίζουν πολύ καλά, το εφηβικό πνεύμα εμφιαλώνεται, πακετάρεται και στη συνέχεια βγαίνει στην αγορά προς πώληση», έγραφε η εφημερίδα. Ο Kurt Cobain, πάντως, ο τραγουδιστής των Nirvana, απεχθανόταν να τον θεωρούν εκπρόσωπο μιας γενιάς. Και το συγκρότημα δεν ένιωθε άνετα με την τόσο μεγάλη επιτυχία. Σκεφτείτε πως σε πολλές από τις συναυλίες τους αμέσως μετά δεν το έβαζαν καν το τραγούδι στα set list τους.

Οι ηχογραφήσεις του «Nevermind» ωστόσο δεν αποτελούσαν απλή υπόθεση. Ο Cobain ήταν δύσκολος στις συνεργασίες του. Το αποκάλυψε πρόσφατα στο «Rolling Stone» ο παραγωγός του, Butch Vig: «Προσπαθούσα να φέρω σε ισορροπία τα ντραμς και τις κιθάρες και ο Kurt ερχόταν και ζητούσε να τα αλλάξω όλα γιατί, όπως έλεγε, "ήθελε να ακούγεται πιο πολύ όπως οι Black Sabbath". Μεγάλος μπελάς». Επαιζε ρόλο και ο κυκλοθυμικός του χαρακτήρας. «Ο Kurt ήταν γοητευτικός και πνευματώδης άνθρωπος, ωστόσο η διάθεσή του άλλαζε διαρκώς. Τη μια στιγμή ήταν μια χαρά και την άλλη κλεινόταν στον εαυτό του. Δεν ήξερα πώς να χειριστώ τέτοια συμπεριφορά». Οι Nirvana άρχισαν να δουλεύουν για το «Nevermind» το 1990. Ο Vig αναφέρει πως ο Cobain, ο Novoselic και ο τότε ντράμερ της μπάντας Chad Channing έφτασαν στο στούντιο έπειτα από περίπου 2 χιλιάδες μίλια ασταμάτητου ταξιδιού από το Σιάτλ. «Ηρθαν με ένα φορτηγάκι και πιθανότατα δεν είχαν κάνει μπάνιο για τρεις - τέσσερις μέρες», σημείωνε.

Τρεις ήταν οι Nirvana. Ο Kurt Cobain και ο Krist Novoselic κατ' αρχάς, που γνωρίστηκαν το 1985. Ο Dave Ghroll, ο ντράμερ τους, μπήκε αργότερα στο γκρουπ. Πέρασε και από... οντισιόν. «Καταλάβαμε μέσα σε δυο λεπτά πως ήταν ο σωστός ντράμερ» είπε ο Novoselic. Το συγκρότημα άλλαξε μια σειρά ονομάτων -Skid Row, Pen Cap Chew, Ted Ed Fred- μέχρι να καταλήξει τελικά στο «Nirvana» στις αρχές του 1988. «Θέλησα ένα όνομα που ήταν κάπως όμορφο ή συμπαθητικό αντί ενός άγριου punk rock, όπως Angry Samoans», έλεγε ο Cobain. Η πρώτη κυκλοφορία τους ήταν το single «Love Buzz / Big Cheese». Τον επόμενο χρόνο, η μπάντα κυκλοφόρησε το πρώτο άλμπουμ της «Bleach», που κόστισε όλα κι όλα 606,17 δολάρια. Ακατέργαστος και πρωτόλειος ο ήχος του. «Τα πρώτα τραγούδια ήταν πολύ "θυμωμένα"», δήλωνε τότε ο Cobain. «Με την πάροδο του χρόνου όμως γίνονται όλο και πιο ποπ, καθώς εγώ γίνομαι όλο και πιο χαρούμενος». Οι Nirvana υπέγραψαν στην DGC Records το 1990 για το «Nevermind» με τον Butch Vig στην παραγωγή. Η εταιρεία σκόπευε να κυκλοφορήσει μόνο 250.000 αντίτυπα -το άλμπουμ πλέον έχει ξεπεράσει τα 30 εκατομμύρια σε πωλήσεις. Το 1993 κυκλοφορούν τον τελευταίο τους δίσκο με τίτλο «In Utero», ενώ μεγάλη επιτυχία σημείωσε και η ακουστική ηχογράφηση για το MTV, το «Unplugged in New York».

Η ηρωίνη και η αυτοκτονία
Ο Kurt Cobain, λοιπόν, ο μέγας αντιφατικός. Η επιτυχία τον οδήγησε στην αυτοκτονία. Δεν τον γοήτευε η ιδέα να ζει σαν σταρ, δεν ήθελε να τον αντιμετωπίζουν έτσι. Επεσε σε κατάθλιψη, το πρόβλημα με την ηρωίνη έγινε πιο έντονο από ποτέ, αδυνατούσε πια να διαχειριστεί όχι μόνο τη δημόσια εικόνα του αλλά και τις προσωπικές του σχέσεις με τη σύζυγό του Courtney Love. Στις 8 Απριλίου του 1994 βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του στο Σιάτλ. Είχε πυροβοληθεί στο κεφάλι. Η εκδοχή της δολοφονίας αποκλείστηκε.

Η δισκογραφική ήθελε και μία εναλλακτική εκδοχή με το... πέος του μωρού, καλυμμένο. Υποχώρησε μπροστά στην άρνηση του Cobain που δεχόταν απλώς να το καλύψουν με ένα αυτοκόλλητο, το οποίο θα έγραφε: «Αν σε προσβάλλει αυτό, τότε ίσως και να είσαι παιδόφιλος». Επετειακά
1 Χρήματα έχετε; Το «Nevermind» επανακυκλοφορεί τη Δευτέρα σε μία deluxe έκδοση που κοστίζει -αχ!- 100 ευρώ. Αποτελείται από τέσσερα cds και ένα dvd με σπάνιο και ακυκλοφόρητο υλικό. Περιλαμβάνει μία remastered έκδοση του δίσκου, καθώς επίσης όλα τα b-sides σε ζωντανές και studio εκτελέσεις, ηχογραφήσεις από τις πρόβες αλλά και την πρώτη επίσημη κυκλοφορία των demos που ηχογραφήθηκαν στα Smart Studios από τον παραγωγό Butch Vig. Επιπλέον, προσφέρεται ακόμη μία εκδοχή του άλμπουμ με διαφορετική μίξη. Στο dvd βλέπουμε την εμφάνιση του γκρουπ στο Paramount Theatre του Seattle το 1991, τη μοναδική συναυλία τους που έχει ποτέ βιντεοσκοπηθεί. Το πακέτο συμπληρώνεται με ένα πόστερ, συν ένα λεύκωμα 90 σελίδων με σπάνιο φωτογραφικό υλικό. Στην Αμερική θα είναι διαθέσιμα 10.000 αντίτυπα, ενώ 30.000 θα διατεθούν στον υπόλοιπο κόσμο.

2 Δύο μεγάλες εκθέσεις πραγματοποιούνται αυτή τη στιγμή για τους Nirvana. Η πρώτη στο Σιάτλ (λίγο μακριά πέφτει βέβαια) με τίτλο «Nirvana: Taking Punk to the Masses». Η δεύτερη «In Bloom: The Nirvana Nevermind Exhibition» γίνεται στο Λονδίνο. Εκτίθενται σπάνιες φωτογραφίες, χειρόγραφοι στίχοι, αφίσες, ακόμη και ένα φούτερ του Kurt Cobain.

3 Η Fender ανακοίνωσε τη δημιουργία της κιθάρας Kurt Cobain Jaguar, «ένα μοντέλο που ανακατασκευάστηκε με ακρίβεια ώς την τελευταία λεπτομέρεια». Πρόκειται για την κιθάρα που ο Kurt χρησιμοποιούσε τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του '90. Οπως είπε και ο Novoselic, «είναι καλύτερα να βλέπεις στον τοίχο την κιθάρα του Cobain παρά μία οποιαδήποτε κιθάρα στο Hard Rock Cafe την ώρα που τρως τηγανητές πατάτες».

Λεξιλόγιο
Grunge
Το μουσικό κίνημα που αναπτύχθηκε στο Σιάτλ με τους Nirvana προεξάρχοντες της τοπικής σκηνής. Mudhoney, Alice In Chains, Pearl Jam, Soundgarden είναι μερικοί από τους πιο δημοφιλείς εκπροσώπους του είδους.
Ο ήχος του grunge βασιζόταν στις σκληρές και παραμορφωμένες κιθάρες, στα μανιασμένα φωνητικά και στους πεσιμιστικούς στίχους.
Αναζητήστε το φιλμ «The Singles» του Κάμερον Κρόου. Είναι γυρισμένο στο Σιάτλ και σε αυτό συμμετέχουν πολλά από τα μέλη των γκρουπ της τοπικής σκηνής, όχι μόνο ως μουσικοί αλλά και ως ηθοποιοί.
Sub Pop
Η ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία, το όνομα της οποίας ήταν συνυφασμένο αρχικά με τους Nirvana.
Εδρα της το Σιάτλ, η απομακρυσμένη αυτή πόλη της Αμερικής, που αποτελούσε τον τόπο δράσης όχι μόνο των Nirvana αλλά και όλης της κίνησης του grunge.
Sonic Youth
Αυτούς είχαν πρότυπο οι Nirvana όταν ξεκινούσαν.
Και η Kim Gordon (των Sonic Youth) ήταν εκείνη που τους έπεισε να υπογράψουν σε μεγάλη εταιρεία για το «Nevermind».
Από τη Νέα Υόρκη έλκουν την καταγωγή τους και αποτελούν τους κορυφαίους ενός αξεπέραστου κιθαριστικού ήχου. Respect. Courtney Love / Hole
Η γυναίκα του Cobain και το συγκρότημά της. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, δεν μπορούμε να πούμε αν έκανε καλό ή κακό στην εξέλιξη του Kurt. Ταλέντο όχι μόνο στη μουσική αλλά και στον κινηματογράφο, την έχουμε δει και σε ταινίες. Οι Hole ήταν το γυναικείο συγκρότημά της. Ο καλύτερός τους δίσκος -εξαιρετικός- ήταν το «Live through This». Φήμες λένε πως της τον έγραψε ο Cobain. Χωρίς να βάλει το όνομά του. Ποτέ πάντως η Courtney δεν έβγαλε κάτι αντίστοιχα καλό μετά από αυτό...
Reading Festival
Ιστορικές ήταν δύο εμφανίσεις τους στο Reading. Τη μία χρονιά έπαιξαν οι Nirvana στη μνημειώδη συναυλία τους στην οποία ο Cobain εμφανίστηκε πάνω σε ένα αναπηρικό καροτσάκι. Την επόμενη χρονιά αυτοκτόνησε. Ενα χρόνο μετά το θάνατό του έπαιξε και η Courtney Love με τους Hole στο φεστιβάλ. Μία ακόμα μοναδική συναυλία.
Η Love εμφανίστηκε ντυμένη χήρα και δεν έλεγε με τίποτα να κατεβεί από τη σκηνή. Την έδιωξαν, τραβώντας τη! Με δάκρυα στα μάτια...
Foo Fighters
Το μετέπειτα συγκρότημα του Dave Ghroll, του ντράμερ των Nirvana. Ο Dave πέρασε στα φωνητικά (και την κιθάρα), το συγκρότημα φτιάχτηκε αμέσως μετά το θάνατο του Cobain και, σήμερα, 17 χρόνια μετά θεωρείται το πιο σπουδαίο ροκ γκρουπ της Αμερικής. Το φετινό τους άλμπουμ, μάλιστα, το «Wasting Light» είναι από τα καλύτερα της χρονιάς.


enet.gr